PK na drodze reform – spotkanie z pracownikami

MAS Aktualności Opinie 31 października 2018 | 0

22 października na Politechnice Krakowskiej (PK) zainaugurowano cykl spotkań rektora ze społecznością uczelni, poświęconych wdrażaniu przepisów nowej ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.

Podczas pierwszego spotkania, z udziałem kilkuset pracowników i studentów PK, rektor prof. Jan Kazior przedstawił najważniejsze zapisy nowej ustawy i opisał jej wpływ na reformy czekające PK. Wskazał strategiczne cele stojące przed Politechniką i harmonogram prac, które do ich osiągnięcia prowadzą.

PK – uczelnia akademicką

Jak przypomniał rektor PK, ustawa dotyczy kluczowych obszarów działalności szkół wyższych – poszerza zakres ich autonomii, zwiększa samodzielność w gospodarowaniu środkami finansowymi, zmienia zasady organizacji i ustroju uczelni, przesuwa kompetencje do prowadzenia studiów i szkół doktorskich oraz nadawania stopni naukowych z poziomu jednostek organizacyjnych na poziom uczelni. Jednocześnie uzależnia wiele praw i przywilejów szkół wyższych (m.in. do nadawania stopni naukowych, aplikowania o środki na badania) od kategorii naukowych, jakie szkoła wyższa uzyska w ewaluacji uprawianych w niej dyscyplin nauki (a nie jak dotąd jednostek uczelni). – Celem PK jest uzyskanie statusu uczelni akademickiej (politechniki), co zgodnie z zapisami nowej ustawy oznacza uzyskanie w ewaluacji dyscyplin naukowych uprawianych na PK kategorii naukowej A+, A albo B+ w minimum 2 dyscyplinach w zakresie nauk inżynieryjnych i technicznych – zapowiedział rektor PK. Dążeniem PK jest uzyskanie kategorii, dającej uprawnienia do nadawania stopni naukowych, w każdej dyscyplinie uprawianej na uczelni. To zapewni warunki do rozwoju kadry naukowej oraz stabilność finansową, poprzez stały dopływ środków na badania.

Proponowane dyscypliny nauki

Od 1 października br. obowiązuje nowa klasyfikacja dziedzin nauki i dyscyplin naukowych. To z nich zostaną wskazane te, wokół których skoncentrują działalność badawczą pracownicy PK. Rektor poinformował, że szczegółowa analiza potencjału kadrowego PK, publikacji, patentów oraz realizowanych przez pracowników projektów, pozwoliła wstępnie wskazać siedem dyscyplin, w ramach których pracownicy PK będą prowadzić badania naukowe.

To:

– Architektura i urbanistyka

– Inżynieria lądowa i transport

– Inżynieria mechaniczna

– Inżynieria chemiczna

– Inżynieria środowiska, górnictwo i energetyka

– Automatyka, elektronika i elektrotechnika

– Informatyka techniczna i telekomunikacja

Jeśli chodzi o inne dyscypliny, wskazane przez pracowników we wstępnych deklaracjach, decyzje zapadną po kolejnych analizach i w uzgodnieniu z zainteresowanymi stronami. – Optymalne dla PK rozwiązanie musi być dostosowane do wymogów nowych przepisów, a jednocześnie stymulować wzrost jakości badań naukowych, zapewniać dobre kształcenie studentom i czynić PK stabilnym miejscem pracy i rozwoju dla pracowników – zapowiedział rektor PK. To właśnie od pracowników i ich odpowiedzialnych wyborów zależy przyszłość uczelni, zaznaczył rektor PK. W pierwszej kolejności chodzi o wybór: ścieżki zawodowej (badawczej, badawczo-dydaktycznej lub dydaktycznej), a następnie wybór dyscypliny nauki, w ramach której będzie się prowadzić badania i publikować. Oświadczenie o reprezentowanej dziedzinie nauki i dyscyplinie naukowej należy złożyć po raz pierwszy do 30 listopada 2018 r.

Rektor poinformował, że z punktu widzenia organizacyjnego, najbardziej korzystne byłoby, aby każda z przewidzianych do uruchomienia na PK dyscyplin mogła być prowadzona przez określony wydział, ale – jak zaznaczył – nie zawsze może się to udać. Konieczne będzie także ustalenie (prawdopodobnie w statucie) relacji między radami naukowymi dyscyplin i ich kierownikami, a władzami wydziałów.

Nowa ewaluacja a wybory pracowników PK

Szczegółowe zasady ewaluacji uczelni znane będą najwcześniej w grudniu 2018 r. po ogłoszeniu przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższe rozporządzenia w tej sprawie. Środowisko akademickie czeka też na szczegółowe wytyczne dotyczące wykazu czasopism naukowych oraz przypisania dyscyplin do czasopism ujętych w międzynarodowych bazach Scopus i Web of Science (te mogą być pomocne zwłaszcza przy składaniu oświadczeń o reprezentowanych dyscyplinach i mają być znane wcześniej).

Już wiadomo, że w ocenie działalności badawczej w ramach dyscypliny brane będą pod uwagę osiągnięcia WSZYSTKICH pracowników prowadzących działalność naukową (wszystkich nauczycieli zatrudnionych na stanowiskach badawczych i badawczo-dydaktycznych, którzy złożą oświadczenia upoważniające uczelnię do zaliczenia ich do tzw. liczby N). Pracownicy, którzy nie wykażą potem w ewaluacji żadnego dorobku, będą niejako czynić szkodę naukowcom publikującym w danej dyscyplinie na uczelni. Ich zerowy dorobek będzie „wypychał” z listy ocenianych wartościowe osiągnięcia innych pracowników. Stąd wyraźna dyrektywa władz PK: przed złożeniem deklaracji o prowadzeniu działalności naukowej w danej dyscyplinie każdy pracownik musi szczerze ocenić swój potencjał naukowy i dotychczasową aktywność, zwł. publikacyjną i podjąć decyzję, czy przy nowych zasadach oceny rzeczywiście chce i może podążać ścieżką naukową.

Prof. Jan Kazior PK zwrócił uwagę, że możliwy jest też wybór dydaktycznej ścieżki kariery uczelnianej, nowa ustawa przewiduje awanse na niej nawet do stanowiska profesora. – Przy czym teraz dokonane wybory nie będą nieodwracalne. Zmian w deklaracjach dotyczących dyscyplin można będzie dokonywać raz na 2 lata – przypomniał rektor, wcześniej szczegółowo przedstawiając główne zasady nowej ewaluacji.

Statut i organy uczelni

Nowa ustawa zakłada, że organem publicznej szkoły wyższej, oprócz rektora i senatu, będzie nowe gremium – rada uczelni, wybierana przez społeczność uczelni. Na PK trwają już prace nad ustaleniem zasad wyłaniania członków rady uczelni. Rada musi zostać powołana przed ustanowieniem nowego statutu PK. Prace nad nim (ma zacząć obowiązywać od 1 października 2019 r.) także się już na PK rozpoczęły. Będą wielostopniowe i na każdym etapie otwarte na propozycje płynące od pracowników i studentów PK (można je zgłaszać mailowo na adres reforma@pk.edu.pl

Finansowanie szkolnictwa wyższego i nauki

W nowych realiach prawnych działalność uczelni będzie finansowana z jednego źródła – subwencji, która zastąpi dotychczasowe dotacje celowe. Pieniądze będą kierowane do uczelni, a nie – jak dotąd – do ich jednostek organizacyjnych. Władze uczelni będą mogły swobodniej decydować, na co konkretnie przeznaczą otrzymane środki. Wielkość wsparcia finansowego będzie zależeć od oceny pracy naukowców, stąd tak ważne jest uprawianie nauki na jak najwyższym poziomie. Sposób wewnętrznego podziału środków na badania i kształcenie będzie jeszcze przedmiotem dyskusji społeczności PK. Zgodnie z zapowiedziami ministra nauki, od 1 stycznia 2019 r. będą wyrównane wynagrodzenia minimalne nauczycieli akademickich. Wzrosną najniższe wynagrodzenia na poszczególnych stanowiskach uczelni. Ponadto na inwestycje MNISW przekaże PK w ciągu dwóch lat ok. 30 mln zł w obligacjach Skarbu Państwa.

Dyskusja i pytania

Spotkanie rektora z pracownikami zakończyła dyskusja i pytania, m.in. dot. spraw pracowniczych, publikacji w periodykach naukowych, w tym wieloautorskich, zasad oceny pracowników. Odpowiadając na nie prof. Jan Kazior zapewnił, że celem podejmowanych działań jest zapewnienie pracownikom uczelni bezpieczeństwa i godnych warunków zawodowego rozwoju. Zmiany na PK będą wprowadzane przy pełnej transparentności – zaanonsowane podczas spotkania wstępne założenia reform będą sukcesywnie opracowywane i konsultowane. Kolejne spotkanie ze społecznością planowane jest na styczeń 2019 r., ale wcześniej – w miarę zgłaszanych potrzeb – odbywać się mogą panele dyskusyjne na tematy szczegółowe (ocena nauczycieli akademickich, spawy osobowe, studenckie itd.) z udziałem rektora i pozostałych członków władz uczelni.