Zmiany w prawie o szkolnictwie wyższym i nauce ogłoszone w Dzienniku Ustaw
W Dzienniku Ustaw ukazała się nowelizacja ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, którą przygotował resort edukacji i nauki. Wprowadzono kilkadziesiąt rozmaitych zmian dotyczących m.in. nadania tytułu profesora, habilitacji, procedur w doktoryzowaniu, studentów, w tym zagranicznych, dyplomów czy funkcjonowania organów uczelni (w tym wieku rektora i osób wchodzących w skład organów uczelni). Zmiany w ustawie pociągną za sobą konieczność nowelizacji przepisów wewnętrznych uczelni – m.in. Statutu uczelni czy regulaminów wewnętrznych. Pracuje nad nimi m.in. Dział Organizacyjny PK oraz merytoryczne działy administracji uczelni.
Zgodnie z nowelizacją o pełnienie funkcji rektora uczelni będą się mogły ubiegać osoby, które do dnia rozpoczęcia kadencji nie ukończyły 70 lat (do tej pory obowiązywał limit 67 r. życia). Nowy limit obejmie także osoby kandydujące do m.in. rady uczelni i innych organów uczelni. Zaproponowano odstąpienie od konieczności spełniania wymagań dotyczących posiadania tytułu profesora, stopni naukowych albo stopni w zakresie sztuki lub tytułu zawodowego przy zatrudnianiu w polskich uczelniach na stanowiskach nauczycieli akademickich osób, które uzyskały takie stopnie lub tytuł zawodowy za granicą. Uregulowania dotyczą też m.in. uwierzytelniania dyplomów ukończenia studiów oraz dyplomów doktorskich i habilitacyjnych wydawanych przez uczelnie kościelne.
Nowela wprowadza zmiany związane z organami uczelni i dotyczy uczestniczenia z głosem doradczym w posiedzeniach rady uczelni przedstawiciela każdego związku zawodowego działającego w uczelni. Część przepisów odnosi się też bezpośrednio do studentów. Na przykład zaproponowano zaliczanie przez uczelnię studentowi czynności wykonywanych przez niego w ramach zatrudnienia, stażu lub wolontariatu na poczet praktyk zawodowych. Regulacja dotyczy też wydawania legitymacji studenckich studentom zagranicznych uczelni odbywającym część studiów w polskich uczelniach. W nowych przepisach znalazły się też zapisy dotyczące stypendiów socjalnych.
W noweli znalazły się też zapisy na temat habilitacji – na przykład przewidziano obligatoryjnie publiczny charakter kolokwium habilitacyjnego, co ma wpłynąć pozytywnie na transparentność procedury. W przypadku postępowań w sprawie nadania stopnia doktora habilitowanego wszczętych i niezakończonych do dnia 30 września 2023 r. komisja habilitacyjna może nie przeprowadzać kolokwium habilitacyjnego, chyba że osoba ubiegająca się o nadanie tego stopnia posiada osiągnięcia naukowe w zakresie nauk humanistycznych, społecznych lub teologicznych.
Z kolei w przypadku przewodów doktorskich nowe zapisy mówią, że podmiot doktoryzujący udostępnia w BIP na swojej stronie podmiotowej, nie później niż w terminie 30 dni przed wyznaczonym terminem obrony rozprawy doktorskiej: rozprawę doktorską będącą pracą pisemną wraz z jej streszczeniem albo opis rozprawy doktorskiej niebędącej pracą pisemną oraz recenzje, a na 10 dni przed wyznaczonym terminem obrony rozprawy doktorskiej – informację o terminie, miejscu i sposobie jej przeprowadzenia. Podobne wymogi będą też wobec postępowań habilitacyjnych
Nowe przepisy precyzują też część zapisów dotyczących nadawania stopni i tytułów w nowych dyscyplinach, które zmieniły się ostatnio. Było w tej kwestii dużo wątpliwości prawnych, część rozwiewa nowelizacja, część czeka na wyjaśnienie, które będzie zawarte w postanowieniach Rady Doskonałości Naukowej, które mają być dopełnieniem zapisów ustawowych.
W noweli ustawy jest też zapis, że w przypadku wyodrębnienia w klasyfikacji dziedzin i dyscyplin nowej dyscypliny RDN może, na wniosek uczelni, instytutu PAN, instytutu badawczego albo instytutu międzynarodowego, w drodze decyzji administracyjnej, nadać temu podmiotowi już teraz (bez czekania na następną ewaluację) uprawnienie do nadawania stopnia doktora i stopnia doktora habilitowanego w tej dyscyplinie – przy spełnieniu określonych warunków (co najmniej 12 pracowników, przypisanych do nowej dyscypliny, kat. A+,A, B+ dla dyscypliny, z której się wyłoniła nowa).
W ustawie dopisano też istotną zmianę dla Akademickiego Związku Sportowego i jego klubów uczelnianych. Mówi, że uczelnia może przeznaczać środki na realizację działań Akademickiego Związku Sportowego i jego klubów uczelnianych utworzonych w uczelni za zgodą rektora. Może on otrzymywać środki – podobnie jak uczelniane organizacje studenckie oraz działające w uczelni stowarzyszenia studentów lub studentów, doktorantów i pracowników uczelni. Ma przedstawiać uczelni sprawozdanie z wykorzystania środków otrzymanych w danym roku akademickim.”
W ustawie przyznano też m.in. uprawnienia do finansowania z budżetu państwa dla wymienionych uczelni katolickich, w tym Akademii Ignatianum w Krakowie.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z licznymi wyjątkami, w przypadku których wchodzi w życie … z dniem następującym po dniu ogłoszenia lub po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia lub po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia lub z dniem 1 października 2023 r.
Opracowanie na podstawie Dziennik ustaw ze zmianami i Prawo.pl